तोटकाष्टकं - తోటకాష్టకం

విదితాఖిలశాస్త్రసుధాజలధే మహితోపనిషత్ కథితార్థనిధే
హృదయే కలయే విమలం చరణం భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 1
vidita-akhila-SAstra-sudhA-jaladhE; mahita-upanishat-kathita-artha-nidhE; hRdayE kalayE vimalaM caraNaM bhava Sankara dESika mE SaraNam

కరుణావరుణాలయ పాలయ మాం భవసాగరదుఃఖవిదూనహృదం
రచయాఖిలదర్శనతత్త్వవిదం భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 2
karuNA-varuNA-Alaya pAlaya mAm; bhava-sAgara duHkha vidUna-hRdam; racaya akhila-darSana-tattva-vidaM bhava Sankara dESika mE SaraNam
 
భవతా జనతా సుహితా భవితా నిజబోధవిచారణ చారుమతే
కలయేశ్వరజీవవివేకవిదం భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 3
bhavatA janatA suhitA bhavitA nija-bOdha-vicAraNa cArumatE; kalaya-Iswara-jIva-vivEka-vidam bhava Sankara dESika mE SaraNam

భవ ఏవ భవానితి మే నితరాం సమజాయత చేతసి కౌతుకితా
మమ వారయ మోహమహాజలధిం భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 4
bhava Eva bhavAn iti mE na itarAm sam-ajAyata cEtasi kautukitA mama vAraya mOha-mahA-jaladhiM bhava Sankara dESika mE SaraNam

సుకృతేఽధికృతే బహుధా భవతో భవితా సమదర్శనలాలసతా
అతిదీనమిమం పరిపాలయ మాం భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 5
sukRtE-adhikRtE bahudhA bhavataH bhavitA sama-darSana-lAlasatA ati-dInam-imam paripAlaya mAm bhava Sankara dESika mE SaraNam

జగతీమవితుం కలితాకృతయో విచరన్తి మహామహసశ్ఛలతః
అహిమాంశురివాత్ర విభాసి గురో భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 6
jagatIM avituM kalitA kRtayO vicaranti mahAmaha sat calataH ahimASuH-iva-atra-vibhAsi gurOH bhava Sankara dESika mE SaraNam

గురుపుంగవ పుంగవకేతన తే సమతామయతాం నహి కోఽపి సుధీః
శరణాగతవత్సల తత్త్వనిధే భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 7
guru-pungava pum-gava kEtana tE samatAm ayatAm na-hi kah api su-dhIH SaraNAgata-vatsala-tattva-nidhE bhava Sankara dESika mE SaraNam

విదితా న మయా విశదైకకలా న చ కించన కాంచనమస్తి గురో
ద్రుతమేవ విధేహి కృపాం సహజాం భవ శంకర దేశిక మే శరణమ్ 8
viditA na mayA visad-Eka-kalA na ca kincana kAncanam asti gurOH drutam Eva vi-dhEhi kRpAM sahajAM bhava Sankara dESika mE SaraNam

-- ఆనందగిరి (తోటకాచార్యులు) శంకరులనుద్దేశించి ఆశువుగా చెప్పిన అష్టకం

దేశిక అంటే "దిశ్" నుంచి వచ్చిన దిశ, సరైన దిశ, దారి చూపించే గురువు.

1. గురు చరణలను హృదయం లో కలన చేయాలని (ధ్యానం లో) శిష్యుని కర్మ శరణాగతి!
2. రచయ - నా యందు అఖిల దర్శన తత్త్వాన్ని రచించవయ్యా అనే ప్రార్థన.
3. కలయ - ఈశ్వర జీవ వివేకాన్ని నాలో కలుగజేయ మనే ప్రార్థన.
4. వారయ - నాలోని మోహమనే మహాసముద్రాన్ని నివారిచమనే ప్రార్థన.
5. పరిపాలయ - దీనుడైన నన్ను పరిపాలించమనే ప్రార్థన.
6. మహామహులు జగత్తును రక్షించడానికి సంచరిస్తూ ఉంటారనీ, అటువంటి వారిలో శంకరులు సూర్యుని వంటి వారనే విషయాన్ని చక్కగా లెలియజేసారు తోటకాచార్యులు.
7. శరణన్న వారిని వాత్సల్యంలో రక్షించడం శంకరుల సహజ లక్షణం.
8.నాకేమీ తెలియదు. నా దగ్గరేమీ లేదు. (నా లాంటి అప్రయోజకుడైన, దేనికీ పనికిరాని శిష్యుడిని కూడా) గురువు తన సహజమైన కృపతో ఉద్ధరిస్తాడనే అపూర్వమైన రహస్యాన్ని చెప్పారు ఈ శ్లోకంలో!

For Meaning in English: http://sanskritdocuments.org/all_sa/totaka8_sa.html