నారద మహర్షి మాటల్లో 'ఈశ్వరుడు - విశ్వం'

గాంధారీ ధృతరాష్ట్రులు దేహ త్యాగము సేసికొనుట అనే ఘట్టము శ్రీ మదాంధ్ర భాగవతము ప్రధమ స్కంధము నుంచి

విదుర గాంధారీ ధృతరాష్ట్రులు నన్ను వంచించి యందుఁ బోయిరో వారల నిశ్చయంబులెట్టివో ఎఱుంగనని సంజయుండు దుఃఖించు సమయమున తుంబురు సహితుడై నారదుడు వచ్చిన,
వారిని పూజించి కౌంతేయాగ్రజుడు నారదుని తో ఇట్లనియె:

అక్కట తల్లి దండ్రులు గృహంబున లేరు మహాత్మ వారు నేఁ
డెక్కడ వోయిరో యెఱుఁగ నెప్పుడు బిడ్డల పేరు గ్రుచ్చి తాఁ
బొక్కుచు నుండుఁ దల్లి యెటు వోయెనొకో విపదంబురాశికిన్
నిక్కము కర్ణధారుఁడవు నివు జగజ్జనపారదర్శనా.

అనిన విని సర్వజ్ఞుండైన నారదుండు ధర్మజున కిట్లనియె:

ఈశ్వరవశంబు విశ్వం బీశ్వరుండ భూతంబుల నొకటితో నొకటిఁ జేర్చునెడఁబాపు; సూచీభిన్ననాసిక లందు రజ్జుప్రోతంబు లగుచుఁ గంఠరజ్జువులఁ గట్టంబడిన బలీవర్దంబులుంబోలెఁ, గర్తవ్యాకర్తవ్య వేద లక్షణ యగు వాక్తంత్రియందు వర్ణాశ్రమ లక్షణంబులు గల నామంబులచే బద్ధులై, లోకపాలసహితంబైన లోకం బీశ్వరాదేశంబు వహించుఁ గ్రీడాసాధనంబు నక్షకందుకాదులకెట్లు సంయోగవియోగంబు లగుచుం; సమస్త జనంబును జీవ రూపంబున ధృవంబును, దేహరుపంబున నధృవంబునై యుండు; మఱియొక్క పక్షంబున ధృవంబు నధృవంబునుం గాక యుండు శుద్ధబ్రహ్మస్వరుపంబున రెండునై యుండు; నజగరంబు చేత మ్రింగబడిన పురుషుండన్యుల రక్షింప లేనితెఱుంగునఁ బంచభూతమయంబై కాలకర్మగుణాధీనంబైన దేహంబు పరుల రక్షింప సమర్ధంబు గాదు; కరంబులుగల జంతువులు గరంబులు లేని చతుష్పదంబులు లాహరంబులగు, జరణంబులు గల ప్రాణులకుం జరణంబులు లేని తృణాదులు భక్షణీయంబులగు, నధిక జన్మంబు గల వ్యాఘ్రాదులకు నల్ప జనంబుగల మృగాదులు భొజ్యంబులగు, సకల దేహి దేహంబులందు జీవుండు గలుగుటం జేసి జీవునికి జీవుండ జీవిక యగు సహస్తాహస్తాదిరూపం బైన విశ్వమంతయు నీశ్వరుండుగాఁ దెలియుమతనికి వేరు లేదు; నిజమాయావిశేషంబున మయావియై జాతి భేద రహితుండైన యీశ్వరుండు బహు ప్రకారంబుల భోగి భోగ్య రూపంబుల నంతరంగ బహిరంగంబుల దీపించుం గాన, యనాథులు దీనులు నగు నా తలితండ్రులు ననుం బాసి యేమయ్యెదరో, యెట్లు వర్తింతురో యని వగవం బనిలే దజ్ఞానమూలంబగు స్నేహంబుననైన మనోవ్యాకులత్వంబు పరిహరింపు మనెను.

ఆత్మ శాంతి కి తేలిక మార్గం

శౌనకాది మునులు సూత మహా ముని తో:

అలసులు మందబుద్ధిబలు లల్పతరాయువు లుగ్రరోగసం
కలితులు మందభాగ్యులు సుకర్మము లేవ్వియుఁ జేయఁజాల రీ
కలియుగమందు మానవులు గావున నెయ్యది సర్వసౌఖ్య మై
యలవడు నేమిటం బొడము నాత్మకు శాంతి మునీంద్ర చెప్పవే

దానికి సూత మహర్షి సమాధానం:

అతిరహస్య మైన హరిజన్మ కథనంబు మనుజుఁ డెవ్వఁ డేని మాపు రేపుఁ
జాల భక్తి తోడఁ జదివిన సంసార దుఃఖ రాశిఁ బాసు తొలఁగి పోవు.

--- ఆంధ్ర మహాభాగవతం నుంచి
(సద్విచారం చేయడానికి ఆత్మ శాంతి ఎంతో అవసరం; విచారం వలననే జ్ఞానం; జ్ఞానం వలననే మోక్షం కలుగుతాయి.)

కృషి పౌర్ణమి

పొలాలనన్నీ,
హలాలదున్నీ,
ఇలాతలంలో హేమం పిండగ,
జగానికంతా సౌఖ్యం నిండగ,
విరామమెరుగక పరిశ్రమించే,
బలం ధరిత్రికి బలి కావించే,
కర్షక వీరుల కాయం నిండా
కాలువకట్టే ఘర్మజలానికి,
ఘర్మజలానికి,
ధర్మజలానికి,
ఘర్మజలానికి ఖరీదులేదోయ్.

-- ప్రతిజ్ఞ అనే శ్రీ శ్రీ కవిత నుంచి (మహాప్రస్థానం సంకలనం) ఏరువాక పౌర్ణమి సందర్భంగా;

సాధనం

1. జ్ఞాన సాధనం
కాంతి తప్ప మరి దేనితోను ఏ వస్తువునైనా చూడజాలం. అట్లే విచారణ తప్ప మరొక సాధనంచే జ్ఞానం పొందలేం.

2. మోక్ష సాధనం
వంటకు అగ్నియే అపరోక్ష కారణమైనట్లు జ్ఞానం మాత్రమే మోక్షానికి అపరోక్ష సాధనం. మరి ఏ ఇతర సాధనాలూ కావు. ఎందుకంటే జ్ఞానం లేనిదే మోక్షం సాధ్యం కాదు కనుక.

--- శ్రీ శంకర ఉవాచ నుంచి