కొఱగానివి

వాసన లేని పువ్వు, బుధ వర్గము లేని పురంబు,
భక్తి విస్వాసము లేని భార్య, గుణవంతుడు గాని కుమారుడున్,
సదాభ్యాసము లేని విద్య, పరిహాసము లేని వాచ్య ప్రసంగముల్,
గ్రాసము లేని కొలువు, కొఱగానివి పెమ్మయ సింగ ధీమణీ.

--- జక్కన చెప్పిన 'పెమ్మయ సింగధీమణి' శతకము నుంచి

vaasana lEni puvvu = A flower devoid of sweet smell,
budha vargamu lEni puramu = A city devoid of realized, wise men
bhakti visvaasamu lEni bhaarya = A wife devoid of devotion, faith
guNavantudu kaani kumaarudu = A son devoid of good qualities
sadaabhyasamu lEni vidya = A vidya (knowledge in a branch of science or arts etc., ) devoid of continuous practice (for own as well as others benefit!)
parihaasamu lEni vachya prasangamu = A speech (or a piece of literature work) devoid of sense of humor
graasamu lEni koluvu = A job devoid of right remuneration
koragaanivi = Absolutely useless! (they are useless even when possessed --- Just like black money in foreign banks!)

మహాత్ములకు నమస్కారం

ధన్యాః ఖలు మహాత్మానో మునయస్త్యక్తకిల్బిషాః || 5-26-49
జితాత్మనో మహాభాగా యేషాం న స్తః ప్రియాప్రియే |
ప్రియాన్న సంభవేద్దుఃఖమప్రియాదధికం భయం || 5-26-50
తాభ్యాం హి యే వియుజ్యంతే నమస్తేషాం మహాత్మనాం |

-- సుందరకాండ 26వ సర్గ నుంచి (సీతా మాత ఆలోచనలకి ఆదికవి వాల్మీకి పద రూపం)

49. mahaatmanaH = great souled ones; tyakta kilbishhaaH = with abandoned sins; jittatmanaH = with a conquered mind; mahaabhaagaaH = those with great fortune; munayaH = sages; dhanyaaH khalu = are indeed fortunate; yeshhaam = to whom; na staH = there is no; priyaapriye = pleasure or displeasure.

"Great souled ones with abandoned sins, with a conquered mind, those with great fortune, sages are indeed fortunate to whom there is no pleasure and displeasure."

50. priyaat = from pleasure; duHkham = sorrow; apriyaat = (and) from displeasure; adhikam bhayam = great fear; na sambhavet = do not occur (to great souls); ye = whoever; viyujyante = are separated; taabhyaam = from pleasure and displeasure; namaH = (my) obeisance; teshhaam mahaatmaanaam = to such great souls.

"From pleasure sorrow and from displeasure great fear do not occur to great souls. Whoever are separated from pleasure and displeasure, my obeisance to such great souls."

"ప్రియ-అప్రియ" ద్వంద్వం నుంచి విముక్తులైన మునులకు, మహాత్ములకు నా నమస్కారములు.

100వ టపా!

2008 అక్టోబరు చివరలొ నేను అంటూ మొదలు పెట్టిన ఈ బ్లాగు ఈ టపా తో నూరు టపాలు పొగు చేసుకుంది.
ఈ సందర్భంగా నా అభిమాన కావ్యమైన రామాయణం లోని సుందర కాండ నుంచి నాకు బాగా నచ్చిన ఆణిముత్యం లాంటి ఒక శ్లోకం:

(హనుమ సీతాదేవి కోసం లంక లో వెతుకుతూ అనేకులైన రావణ స్త్రీలను చూచి, ఇలా పర స్త్రీలను చూడడం ధర్మమేనా అనే సందేహం కలిగిన సందర్భంలో ఇలా అలోచిస్తునాడు. )

మనో హి హెతుః సర్వెషాం ఇంద్రియాణాం ప్రవర్తతే || 5-11-41
శుభాశుభాస్వవస్థాసు తచ్చ మే సువ్యవస్థితం |

(11 th sarga - verse 41 second half + 42 first half): shubhaashubhaasu= among auspicious or inauspicious; avasthaasu= states; pravartane- in the behavior; sarveshhaanaam indriyaaNaam= of all senses; manaH hetuH= mind is the reason; me= my; tachcha= that mind; suvyavasthitam= is very steady.

ఇలాంటి నిశ్చలమైన మనస్సే సమాధి. అటువంటి స్థితిని చేరుకోవడం కోసమే యోగులు సాధన చేస్తారు. ఆ దారి లోనే నా పయనం సాగుతోంది! ఆ పయనం లో ఇలాంటి ఆణిముత్యాలు తారస పడినప్పుడల్లా వాటిని ఇక్కడకి చేర్చుతానని ఆశిస్తూ....

బుద్ధి లక్షణం

అనారమ్భో మనుష్యాణాం ప్రథమం బుద్ధిలక్షణమ్,
ఆరబ్ధ​స్యాన్తగమనం ద్వితీయం బుద్ధిలక్షణమ్.

తా. బుద్ధిమంతులైన వాళ్ళ మొదటి లక్షణం ఏమిటంటే [కష్టం అనుకున్న పని] ప్రారంభించకుండా ఉండడం. ప్రారంభించినదానిని తుదముట్టించడం రెండవ లక్షణం.

-- సంస్కృత సూక్తి రత్నకోశః, ప్రథమా మఙ్జూషా, 17