ముగ్ధనాయిక

 ముగ్ధనాయిక పారవశ్యము

ఉ॥ పానుపుఁ జేరినంతఁ బతిప్రక్కను నీవిక జాఱి (వల్వయుం దానట మేఖలాగుణధృతంబయి నిల్చె నితంబ మం దటన్) మేనతఁ డంట, నాతఁడని, నేనని, యిట్టిది కేళి యంచు, నే మైనను భేదమే యెఱుఁగ నంగన! యంగజు మాయ యెట్టిదో! 

శ్రీ తాళ్ళపాక తిరువెంగళప్ప శృంగార అమరు కావ్యము 31 ( సంస్కృత మూలం 97 )

ఇందులో త్రిపుటి లీనమయ్యే భావన స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది. దీన్నే సంస్కృత మూలంలో:

कान्ते तल्पमुपागते विगलिता नीवी स्वयं तत्क्षणाद्‌ तद्वासः श्लथमेखल गुणधृत्तं किंचिन्नितम्बे स्थितम् ।

एतावत्सखि वेद्मि केवलमहं तस्याङ्गसङ्गे पुनः कोऽमै कास्मि रतं तु किं कथमिति स्वत्पापि मे न स्मृतिः ॥९७॥

-- Amaru kaavyam 97

In yogic paralance this is known as triputi layam by the jeeva, who is the mugdha nAyika. This Telugu kavyam was dedicated to Lord Venkateswara by the poet. 

శివానందలహరి 81 (The way I feel now!)

कञ्चित्कालमुमामहेश भवतः पादारविन्दार्चनैः  

कञ्चिद्ध्यानसमाधिभिश्च नतिभिः कञ्चित्कथाकर्णनैः ।

कञ्चित् कञ्चिदवेक्षनैश्च नुतिभिः कञ्चिद्दशामीदृशीं

य प्राप्नोति मुदा त्वदर्पितमना जीवन् स मुक्तः खलु ॥ ८१॥ 

కంచిత్కాలముమామహేశ భవతః పాదారవిందార్చనైః 

కంచిద్ధ్యానసమాధిభిశ్చ నతిభిః కంచిత్కథాకర్ణనైః 

కంచిత్ కంచిదవేక్షనైశ్చ నుతిభిః కంచిద్దశామీదృశీం 

యః ప్రాప్నోతి ముదా త్వదర్పితమనా జీవన్ స ముక్తః ఖలు .. 81.. 

kañcitkālamumāmaheśa bhavataḥ pādāravindārcanaiḥ 

kañciddhyānasamādhibhiśca natibhiḥ kañcitkathākarṇanaiḥ . 

kañcit kañcidavekṣanaiśca nutibhiḥ kañciddaśāmīdṛśīṃ 

yaḥ prāpnoti mudā tvadarpitamanā jīvan sa muktaḥ khalu .. 81.. 

 శ్రీ శుభకృత్ ఫాల్గుణ శుక్ల ద్వాదశి, నరసింహ ద్వాదశి, శని త్రయోదశి ప్రదోషం, పుష్యమి నక్షత్రం

Oh, umA-mahESwarA, one who blissfully spends some time in the archana of thy lotus feet, sometimes in deep contemplation and absorption, sometimes in bowing down, sometimes in listening to your narrations, sometimes looking at thy form(s), sometimes singing your glory, sometimes merely being in presence; by surrendering the mind to thee - he is verily living liberated. 

-- This is how exactly I feel on this day! 

శివ పద మణి మాలా

శివేతి ద్వౌ వర్ణౌ పర పద నయత్ హంస గరుతౌ

తటౌ సంసారాబ్ధేః నిజ విషయ బొధాంకుర దలే

శృతేః అంతః గోపాయిత పర రహస్యౌ హృది చరౌ 

ఘరట్ట గ్రావాణౌ భవ విటపి బీజౌషు దలనే 

శివ పద మణి మాలా - శ్లోకం 1

SivEti dvau varNau para pada nayat hamsa garutau

taTau samsArAbdhE@h nija vishaya bodhAnkura dalE

SRtE@h anta@h gOpAyita para rahasyau hRdi charau 

gharaTTa grAvANau bhava viTapi bIjaushu dalanE 

Siva pada maNi mAlaa - SlOkam 1

For one hour long monologue: https://youtu.be/-s18yE4K-Sc

రఘువంశం - యజ్ఞ సంస్కృతి

తవ మంత్రకృతో మంత్రైర్దూరాత్ప్రశమితారిభిః .

ప్రత్యాదిశ్యంత ఇవ మే దృష్టలక్ష్యభిదః శరాః .. 1-61..

--రఘువంశం - 1 వ సర్గ, 61వ శ్లోకం

ఇవి దిలీప చక్రవర్తి వశిష్ఠ మహర్షితో అన్న మాటలు. 

సనాతాన యజ్ఞ సంస్కృతి లో దేశాన్ని పరిపాలించే రాజులు, ఋషుల మంత్ర శక్తి తో అతీంద్రియమైన శక్తిని పొందేవారు.  

శత్రువులు రెండు రకాలు. 1. బాహ్యం గా కనిపించే శత్రువులు 2. అంతరంగా కనిపించకుండా రాజ్యానికి అపకారం చేసే (దూర శత్రువులు) 

బాహ్య శత్రువులను జయించడానికి అస్త్రాలు అవసరమైతే, సూక్షమైమన శత్రువులను శాంతింపజేయడానికి మంత్రశక్తి తో కూడిన శస్త్రాలు, వాటి ప్రయోగం తెలిసిన పురోహితులు అవసరమవుతారు. 

పైన చెప్పిన శ్లోకానికి అర్థం ఇలా చెప్పుకోవచ్చు:

ఓ మహర్షీ! మీ మంత్రములతో దూరమునుంచే శాంతింపబడిన సూక్ష్మ శత్రువులు నివారించ బడుతున్నారు (నా రాజ్యం రక్షించ బడుతోంది) నా శరములు కనిపించే శత్రువులను మాత్రమే భేదిస్తున్నాయి.

ఇదీ యజ్ఞ సంస్కృతి. క్షాత్రం, బ్రాహ్మం సహాయంతో ప్రజా రక్షణ చేయాలి. 

స్మరామి వేంకటేశ్వరం

సరోజపత్ర లోచనం సుసాధు ఖేద మోచనం 
చరాచరాత్మక ప్రపంచ సాక్షిభూత మవ్యయమ్ 
పురారి పద్మజామరేంద్ర పూజితాంఘ్రి పంకజం
స్మరామి వేంకటేశ్వరం చ సాగరాత్మజేశ్వరమ్

పురాణపూరుషం సమస్త పుణ్యకర్మ రక్షణం 
మురాసురాది దానవేంద్ర మూర్ఖజాల శిక్షణమ్ 
ధరాధరోద్ధరం ప్రశాంత తాపసాత్మ వీక్షణం 
స్మరామి వేంకటేశ్వరం చ సాగరాత్మజేశ్వరమ్

శరాసనాది శస్త్రబృంద సాధనం శుభాకరం 
ఖరాఖ్య రాక్షసేంద గర్వకాననోగ్రపావకమ్
నరాధినాధ వందితం నగాత్మజాత్మ సన్నుతం 
స్మరామి వేంకటేశ్వరం చ సాగరాత్మజేశ్వరమ్

సురారి శౌర్య నిగ్రహం సుపర్వరాట్ పరిగ్రహం 
పరాత్పరం మునీంద్రచంద్ర భావగమ్య విగ్రహమ్
ధరామరాఘ శోషణం సుధాతరంగ భాషణం
స్మరామి వేంకటేశ్వరం చ సాగరాత్మజేశ్వరమ్

https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=10162246572960151&id=776915150

శ్రీకృష్ణుడు - శృంగారము

శృంగారాకృతితోడ వచ్చి 'పదముల్ శృంగార సారంబుతో
డం గూఢంబుగఁ జెప్పు' నీ వనగ 'నట్లా చెప్పలే' నన్న నన్
ముంగోపంబునఁ జూచి లేచి యట నే మ్రొక్కంగ మన్నించి త
చ్చృంగారోక్తులు తానె పల్కికోను నా శ్రీకృష్ణు సేవించెదన్

-- మాతృశ్రీ తరిగొండ వేంగమాబ, శ్రీ వేంకటాచల మహాత్మ్యము (పద్య కావ్యము), ప్రథమాశ్వాసము, 13 వ పద్యం. శార్దూల విక్రీడితము

In a kAvya, the rasa rAja SRngAra is a must.

Most handsome form of Sri kRSNa appears to poetess Tarigonda Vengamamba and instructs her to include the flavor of attraction in her devotional kAvya Sri Venkatachala mahatmyam and politely refuses to do so. Getting gently angry on her and getting up from there he only introduces those padyas of Sringara rasa into the kAvay; "such form of kRSNa i worship." - Says poetess.

How cute!

ఋభు గీత

వామం యస్య వపుః సమస్తజగతాం మాతా పితా చేతరత్
యత్పాదాంబుజనూపురోద్భవరవః శబ్దార్థవాక్యాస్పదమ్
యన్నేత్రత్రితయం సమస్తజగతామాలోకహేతుః సదా
పాయాద్దైవతసార్వభౌమ గిరిజాలంకారమూర్తిః శివః

-- ఋభు గీత మంగళాచరణం, వైకుంఠ చతుర్దశి సందర్భంగా